ხმის ჩახლეჩა
ხმის ჩახლეჩა - რას ნიშნავს ვოკალური იოგების დაზიანებები (კვანძები, პოლიპები და ცისტები)?
მბგერავი ანუ სახმო იოგების დაზიანებები, ასევე ცნობილია როგორც მბგერავი ნაოჭების დაზიანება. არსებობს კეთილთვისებიანი ან ავთვისებიანი ახალ წარმონაქმნები, რომლებიც შესაძლოა ჩამოყალიბდეს მგბერავ იოგებზე.
მბგერავი იოგები არის მყესოვანი შენების ქსოვილის ორი ზოლი ხორხის შიგნით, რომლის მოძრაობასაც უზრუნველყოფს ხორხის კუნთები. სწორედ ისინი ვიბრირებენ ხმის წარმოქმნისას, როდესაც ვსაუბრობთ ან ვმღერით. მბგერავი იოგების დაზიანებებმა შესაძლოა გამოიწვიოს ხმის ტემბრის ცვლილება, რაც ართულებს და მტკივნეულს ხდის ლაპარაკს ან სიმღერას.
მბგერავი იოგების დაზიანების სახეები
კეთილთვისებიანი დაზიანებები მოიცავს მბგერავი იოგების კვანძებს, პოლიპებს და კისტებს.
მბგერავი იოგების კვანძები
მბგერავი იოგების კვანძები, რომლებსაც ზოგჯერ მომღერლის კვანძებს უწოდებენ, შეიძლება წარმოიქმნას სახმო აპარატის გადაძაბვის შედეგად. კვანძები შემაერთებელი ქსოვილის მსგავსი წარმონაქმნებია, რომელიც ვითარდება მბგერავი იოგების შუა წერტილში. საუბრისას ყველაზე ხშირად მბგერავი იოგების სწორედ ეს ნაწილი გამოიყენება.
მბგერავი იოგების დაზიანება შესაძლოა ნებისმიერ ადამიანს განუვითარდეს, მაგრამ ის ყველაზე გავრცელებულია ბავშვებში, მასწავლებლებში, ტრენერებსა და მწვრთნელებში, ასევე გავრცელებულია მომღერლებში.
მბგერავი იოგების პოლიპები
მბგერავი იოგების პოლიპები, როგორც კვანძები, შესაძლოა წარმოიშვას ხმის გადაჭარბებული ან არასწორი გამოყენების შედეგად. პოლიპები შესაძლოა განსხვავდებოდეს ზომისა და ფორმის მიხედვით, მაგრამ ისინი ჩვეულებრივ უფრო დიდია ვიდრე კვანძები. ისინი, როგორც წესი, წარმოიქმნება ერთ მბგერავ იოგაზე, მაგრამ ერთი პოლიპის ზეწოლის შედეგად შეიძლება წარმოიქმნას ახალი პოლიპი საპირისპირო მხარეს.
მბგერავი იოგების პოლიპის სპეციფიკური ტიპი, პოლიპოიდური ქორდიტი (რეინკეს შეშუპება), დაკავშირებულია მოწევასთან.
ხმის იოგების პოლიპები შესაძლოა ნებისმიერ ადამიანს განუვითარდეს, მაგრამ ხშირად ვითარდება ხმის გადაჭარბებული გამოყენების ეპიზოდის შემდეგ, როგორიცაა ყვირილი ან ხმის უეცარი დაკარგვა.
მბგერავი იოგების კისტები
მბგერავი იოგების კისტები არის წარმონაქმნები, რომლებსაც აქვთ ნახევრად მყარი სითხით სავსე ტომარა ცენტრის გარშემო. არსებობს ვოკალური იოგების კისტების ორი ტიპი: ლორწოვანი შენების კისტები და ეპიდერმოიდური კისტები. ხმის იოგების კისტები ნაკლებად გავრცელებულია, ვიდრე მბგერავი კვანძები და პოლიპები, მაგრამ შესაძლოა გამოიწვიოს იგივე სიმპტომები. ისინი სულაც არ ასოცირდება ხმის გადაჭარბებულ გამოყენებასთან.
რა სიმპტომები ახასიათებს მბგერავი იოგების დაზიანებებს?
მბგერავი იოგების დაზიანების ყველაზე გავრცელებული სიმპტომია ხმის ჩახლეჩვა,მიუხედავად ამისა, სიმპტომები დამოკიდებულია დაზიანების ხარისხზე და იმაზე, თუ რამდენად აფერხებს ის მბგერავი იოგების გახსნას, დახურვას და ვიბრაციას.
სიმპტომები მოიცავს:
- ხმაურიანი სუნთქვა;
- ვოკალური დაღლილობა;
- ხმის დაკარგვა;
- ვოკალური დიაპაზონის დაკარგვა;
- ხმა, რომელიც ადვილად წყდება;
- უხეში, მღელვარე ან ნაკაწრი ხმა;
- ხშირი ხველა;
- კისრის ზოგადი ტკივილი.
რა იწვევს მბგერავი იოგების დაზიანებებს?
კვანძები და პოლიპები წარმოიქმნება ხმის გადაჭარბებული ან მბგერავი იოგების არასწორად გამოყენებისას. ხანგრძლივი დროის განმავლობაში ლაპარაკმა, ყვირილმა, სიმღერამ ან ხმის დაძაბვამ შეიძლება გამოიწვიოს მბგერავი იოგების გაღიზიანება და ანთება, რაც საბოლოოდ იწვევს დაზიანებებს. სიმღერა (განსაკუთრებით პროფესიონალ მომღერლებში), ყვირილი და ხშირი საუბარი (მაგალითად, თუ მასწავლებელი, მწვრთნელი ან გამყიდველი ხართ) შესაძლოა გახდეს კვანძების ან პოლიპების გამომწვევი მიზეზი.
ფაქტორები, რომელთაც შესაძლოა გააუარესონ მდგომარეობა:
- მოწევა;
- სინუსიტი;
- ალერგია;
- ჰიპოთირეოზი;
- ქრონიკული მჟავა რეფლუქსი (GERD);
- ალკოჰოლის ან კოფეინის გადაჭარბებული მოხმარება;
- ვოკალური კისტები შეიძლება წარმოიქმნას, თუ თქვენი ხმის იოგების ჯირკვალი დაიბლოკება ან უჯრედის ნამსხვრევების ფრაგმენტები გაიჭედება ხმის იოგების ქსოვილში.
როგორ ვლინდება მბგერავი იოგების დაზიანებები?
მბგერავი იოგების შესამოწმებლად, ტარდება შემდეგი კვლევები:
ლარინგოსკოპია: კვლევა ტარდება ხმის აპარატის შესამოწმებლად. ცხვირსა და პირში თავსდება თხელი მილი სპეციალური განათებით და ვიდეოკამერით, რომელიც საშუალებას აძლევს ექიმს დაინახოს ხმის აპარატი.
სტრობოსკოპია: კვლევის საშუალებით ვიგებთ როგორ ვიბრირებს მბგერავი იოგები სკოპი უერთდება სპეციალურ სტრობ შუქს, რომელიც ციმციმებს მბგერავი იოგების ვიბრაციისას.
როგორ მკურნალობენ მბგერავი იოგების დაზიანებებს?
მკურნალობა ხდება როგორც კონსერვატიულად ასევე ქირურგიული ჩარევით.
ხმის თერაპია: ხმის თერაპია გვასწავლის, თუ როგორ გამოიყენოთ მბგერავი იოგები რათა მოხდეს მათი დროული შეხორცება. ხმის თერაპიის საშუალებით გაიგებთ როგორ აირიდოთ თავიდან მბგერავი იოგების დაზიანებები. მგერავი იოგების კვანძებს, როგორც წესი, მკურნალობენ კონსერვატიულად ხმის თერაპიით ლოგოპედის ხელმძღვანელობით.
ქცევის მოდიფიკაციები: ქცევითი ინტერვენციები დაგეხმარებათ ცხოვრების წესის კორექტირებაში, რაც მნიშვნელოვანია თქვენი ხმის დაზიანებისგან დასაცავად. მოწევაზე თავის დანებება, სტრესის შემცირება და სწორი კვება დაგეხმარებათ სიმპტომების შესამსუბუქებაში.
ძირითადი სამედიცინო პრობლემების მკურნალობა: მკურნალობა, რომელიც აგვარებს ძირეულ საკითხებს, რომლებიც იწვევენ მბგერავიიოგების ანთებას, როგორიცაა რეფლუქსი, ალერგია და სინუსიტი, შეიძლება დაეხმაროს დაზიანებების განკურნებას და სიმპტომების შემცირებას.
ქირურგია: ზოგჯერ შესაძლოა სამკურნალოდ საჭირო გახდეს ქირურგული ჩარევა რადგან მდგომარეობა არ გაუმჯობესდა კონსერვატიული მკურნალობით. ოპერეციული ჩარევა საჭირო ხდება მაშინ თუ გაქვთ პოლიპი ან კისტა, რადგან კვანძებისგან განსხვავებით, პოლიპები და კისტები, როგორც წესი, არ უმჯობესდება ხმის თერაპიით. ოპერაციის შემდეგ შესაძლოა საჭირო გახდეს ხმის თერაპია, რათა შემცირდეს მბგერავი იოგების გაღიზიანებისა და ახალი დაზიანებების განვითარების რისკი.
